Selasa, 01 Maret 2011

Tembung Mbangetake
A
01. abang - brèh, mbranang
02. abúh - mênthêng2
03 adhèm - njèkut
04. adóh - ngaluk-ngaluk
05. adóh - nyamut-nyamut
06. ajúr - mêmêt, mumúr


07. alas gung - liwang-liwng
08. anèh - nyruwèntèh
09. anyar - grès
10. anyar - kênyar-kênyar
11. anyêp - njêjêt
12. asat - klêthêk
B
01. babar - pisan, blas
02. banjir - bandhang
03. bêdhug - ndrandhang
04. bêning - kincling2

05. bêning - nyaróng
06. biru - kècu, èrêm
07. búndêer - sêr, kêplêng
08. burík - cêngkrík
C
01. cébol - képalang
02. cébol - ndródhól
03. cêdhak - nyaklêk
04. cêtha - wéla-wéla


05. cilåkå - mêncit
06. cilík - mênthík
07. cukat - trampíl
08. cukat - trêngginas
E
01. êndhèk - èrèk-èrèk
02. êndhèk - nyêmplak
03. êntèk - blas, gusis


04. ésúk - njêplúk
05. ésuk - umun-umun
06. ésuk - uthuk-uthuk
G
01. gagah - prakósó
02. garíng - kumlingking
03. gêdhe - gómbóng


04. grimís - riwis-riwis
05. gósóng - pêrêng
06. guyúp - rukún
I
01. ijèn - kijèn
02. ijo - royo-royo


03. ilang - musnå
04. irêng - njangês, thunthêng
J
01. jêjêl - riyêl uyêl-uyêl
02. jêmbar - bawéra


03. jêmbar - gilar-gilar
04. jêmbar - ngilak-ngilak
K
01. kaku - kêngkêng
02. kapók - kawús
03. kêbak - mêncêp-mêncêp
04. kêbat - kliwat


05. kênès - mêndhês
06. kóthóng - blóng
07. kuníng - nyêkiníng
08. kuru - akíng
L
01. lêgi - anglêk, anylíng
02. lêegi - manylêng
03. lêmu - ginuk-ginuk
04. lêmu - kimplêk-kimplêk


05. lêmu - mblêgug
06. lila - lêgåwå
07. loro - sélo
08. lunga - bablas
M
01. malang - mégúng
02. mêrêm - dhipêt
03. mlarat - cêmporat
04. mlayu - ngêthiplêng
05. mubêng - sêsêr
06. nangís - ngguguk
07. nangís - nggriyêng
P
01. padhang - njigglang
02. padhang - ndrandhang
03. paít - nyêthak
04. panas - jumêprèt
05. panas - sumêlèt
06. panas - gumêmplang
07. pêtêng - dhêdhêt
08. pêtêng - lêlimêngan
09. picêk - nrêthêk
10. ping - kopang-kapíng
11. putih - mêmplak
R
01. ramée - gumurúh
02. remúk - rêmpu, bubúk


03. rêsík - gumriníng
04. rèwèl - gothèl
S
01. sajêg - ndublêg
02. sakésuk - êngkluk, jêpluk
03. sasoré - bêndhée, ênthé
04. sawêngi - mupút, natas
05. sadinå - mupút, utúh
06. sat - klèthèk
07. sêdhih - nglangut
08. sêpi - mamring, nyênyêt
09. siji - ndhil, thil
10. sirna - gêmplang
11. sugih - brèwu, ndrêbålå
12. suwé - nglangut
13. suwung - blúng, brúng
Tembúng Ngoko - Kråmå Mådyå - Kråmå Inggil
Perangane Awak
No. Ngoko Kramå Madyå Kråmå Inggil
01.
02.
03.
04.
05.
06.
07.
08.
09.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
alís
ati
awak
balúng
bangkèkan
bathúk
bókóng
brêngos
cangkêm
cêngêl
dhådhå
dhêngkul
dlamakan
driji
êmbun-êmbunan êndhas
èpèk-èpèk
gêgêr
gêlung
gêtíh
githok
gulu
idêp
idu
igå
ilat
irung
janggút
jénggot
kémpol
kringêt
kuku
kupíng
lambé
luh
måtå
pipi
pundhak
pupu
rai
rambút
riyak
sikíl
susu
suwårå
tangan
umbêl
untu
uyúh
wêtêng
wudêl
alís
manah
badan
balung
bangkèkan
bathúk
bokong
brêngos
cangkêm
cêngêl
dhådhå
dhêngkul
dlamakan
driji
êmbun-êmbunan
sirah
èpèk-èpèk
gêgêr
gêlung
rah
githók
gulu
idep
idu
igå
ilat
irung
janggút
jénggot
kémpol
kringêt
kuku
kupíng
lambé
luh
mripat
pipi
pundhak
pupu
rai
rambút
riyak
suku
susu
swantên
tangan
umbêl
untu
toyan
wêtêng
wudêl
imbå
(pêng) galih
salirå
tosan
pamêkan
palarapan
bocong
gumbålå, rawis
tutuk
griwå
jåjå
jengku
samparan
racikan
pasundhulan
muståkå
tapak astå
pêngkêran
ukêl
rah
julukan
jangga
ibíng
kêcoh
unusan
lidhah
grana
kèthèkan,adhêgan
gumbala
wêngkêlan
riwé
kênåkå
talingan
lathi
waspå
paningal, socå
pangarasan pamidhangan
wêntís
pasuryan
rémå, ríkmå
jlagrå
ampéyan
prêmbayún
swantên
astå
gadhíng
wåjå
turas
padharan
tuntunan

Lagu Jawa

~Nurhana~
Kusumaning ati
Duh wong bagus kang tak anti
Mung tekamu biso gawe
Tentrem ning atiku
Biyen nate janji
Tak ugemi ora bakal lali
Tur kelingan jroning ati
Sak bedahing bumi
Kadung koyo ngene
Sak iki piye karepe
Malah mirangake
Manis pambukane
Kok pahit tibo mburine
Pancen mangkelake
Amung pamujiku
Mugo-mugo rak ono rubedho
Sak pungkure
Nggonmu lungo
Ora kondo-kondo
Lingsir Wengi
~Lestra~
Lingsir wengi
Sepi durung biso nendro
Kagodho mring wewayang
Kang ngreridhu ati
Kawitane
Mung sembrono njur kulino
Ra ngiro yen bakal nuwuhke tresno
Nanging duh tibane aku dewe kang nemahi
Nandang bronto
Kadung loro
Sambat-sambat sopo
Rino wengi
Sing tak puji ojo lali
Janjine mugo biso tak ugemi
Keno Gudho
~Lestra~
Nalikane dek jaman semono
Tresnamu setyo lan tuhu
Anane mung tansah ngalembono
Jujur ora nate cidro
Mulo aku tansah animbangi
Tresnaku ginowo mati
Ora ono lingtang kang sumunar
Amung ndiko pepujanku
Sliramu pamit tugas ngayahi
Mrih rahayu ne sessami
Nggonku muji kariyo basuki
Suk kapan anggonmu bali
Peteng ndedet rasaning atiku
Bareng keprungu khabarmu
Nyatane sing kondur mung layangmu
Ora liyo keno godho
Mulo aku tansah animbangi
Tresnaku ginowo mati
Ora ono lingtang kang sumunar
Amung ndiko pepujanku
Sliramu pamit tugas ngayahi
Mrih rahayu ne sessami
Nggonku muji kariyo basuki
Suk kapan anggonmu bali
Peteng ndedet rasaning atiku
Bareng keprungu khabarmu
Nyatane sing kondur mung layangmu
Ora liyo keno godho
Ojo Lamis
Ojo sok gampang
janji wong manis
yen to amung lamis
Becik aluwung prasojo nimas
Ora agawe cuwo
Tansah ngugemi
Tresnamu wingi
Jebul amung lamis
Koyo ngenteni
Thukuling jamur
Ing mongso ketigo
Aku iki prasasat
Loro tan antuk jampi
Mbok ojo mung lamis
Kang uwis dadine banjur didis
Akeh tulodo wong demen cidro
Uripe rekoso
Milih sawiji ngendi kang suci
Tanggung bisa mukti
Gethuk
Sore sore Padang bulan
Ayo konco podho dolanan
Rene-rene bebarengan
Rame rame e … do gegojegan
Kae-kae rembulane
Yen di sawang kok ngawe-awe
Koyo-koyo ngelengake
Kanco kabeh ojo turu sore-sore
…Gethuk
Asale soko telo mas
…Moto ngantuk
Iku tambane opo
…Ala ala gethuk
Asale soko telo mas
…Yen rak pethuk
Atine rodo gelo
Ojo ngono mas
Ojo-ojo ngono
Kadung janji mas
Aku mengko gelo
Wes Hewes hewes
Wes Hewes Hewes
Dikandani ora ngrewes
Nganyelke ati
Wes Hewes Hewes
Ganti klambi langsung bablas
Tanpo basa basi
Wes Hewes Hewes
Molor koyo permen karet
Ra mari-mari
Janjine teko ditunggoni nganti wengi
Ra bali-bali
Jo ngono mas
Ojo ngono
Ndisik ngene saiki kok ngono
Pipo londho kacang dionceki
Lungo terus sopo to sing diparani
Ojo ngono mas ojo ngono
Pipo ledeng ojo ditutuki
Ngakune aku sing ditresnani
Nyatane aku ratu dikancani
Prau Layar
Yo konco ning nggisik gembiro
Alerap lerap banyune segoro
Angliyak numpak prau layar
Ing dino minggu keh pariwisoto
Galo praune wis nengah
Byak byuk byak banyu binelah
Ora jemu jemu karo mesem ngguyu
Ngilangake roso lungkrah lesu
Adik njawil mas
Jebul wis sore
Witing kalopo katon ngawe awe
Prayogane becik balik wae
Dene sesuk esuk
Tumandang nyambut gawe

Jumat, 25 Februari 2011

Wayang

Dewa-Dewi ing wayang sing metu ing mitologi ing Agama Hindun lan diadapsi ing budaya Jawa:
  1. Sang Hyang Adhama
  2. Sang Hyang Sita
  3. Sang Hyang Nurcahya
  4. Sang Hyang Nurrasa
  5. Sang Hyang Wenang
  6. Sang Hyang Widhi
  7. Sang Hyang Tunggal
  8. Sang Hyang Rancasan
  9. Sang Hyang Ismaya
  10. Sang Hyang Manikmaya
  11. Batara Bayu
  12. Batara Brahma
  13. Batara Candra
  14. Batara Guru
  15. Batara Indra
  16. Batara Kala
  17. Batara Kresna
  18. Batara Kamajaya
  19. Batara Narada
  20. Batara Surya
  21. Batara Wisnu
  22. Batara Yamadipati
  23. Batari Durga
  24. Batara Kuwera
  25. Batara Cingkarabala
  26. Batara Balaupata
  27. Hyang Patuk
  28. Hyang Temboro
Daftar tokoh wayang yang muncul di kisah Wayang Purwa (RA Kosasih)

Ramayana

Tokoh-tokoh Ramayana dalam budaya pewayangan Jawa diambil dan diadaptasi dari mitologi Hindu di India.

Mahabharata

Tokoh-tokoh Mahabharata dalam budaya pewayangan Jawa diambil dan diadaptasi dari mitologi Hindu di India.

Punakawan

Punakawan adalah para pembantu dan pengasuh setia Pandawa. Dalam wayang kulit, punakawan ini paling sering muncul dalam goro-goro, yaitu babak pertujukan yang seringkali berisi lelucon maupun wejangan.

   Versi Jawa Tengah dan Jawa Timur (wayang kulit/wayang orang)

  1. Semar
  2. Gareng
  3. Petruk
  4. Bagong

Versi Banyumas (wayang kulit/wayang orang)

  1. Semarsemorodewo
  2. Garengnolo
  3. Petrukkanthong
  4. Baworcarub

Versi Jawa Barat (wayang golek)

  1. Semar
  2. Cepot atau Astrajingga
  3. Dawala
  4. Gareng

Konco Punakawan

  1. Togog
  2. Bilung
  3. Limbuk
  4. Cangik

Puisi Jawa

Said-Kalijaga, Langit-Donya
sapa kang ndeleng ing walike peteng
kuwi, sapa kang mencep lan krasa landep
ing ati kuwi, sapa kang ngibas-ngibasake kipas
hawane kaya lesus kang nrabas
anggonku napak tilasi: ati
mati, lan nguripi...
napas nepsu sun dadi kedung
kang mayekti ing sebarang werna
wernaning bumi, plung...
kaya swarane kodok kang nyemplung
ing leng-leng, luweng
kang wus dakdeleng, tur peteng
gung....
pedut kaya ndudut rasa, ing dada, marang swara
kang ngaruara ing pandosa
pandosaning donya
donya sun kang wus dakringkes ing pasemon-pasemon
: gurit
kang nyelurit marang kulit
rasa
duh,
wus dakkandut kanti iklas, swarnaning napas
kaya sukma kawekas, uga tilas
kang rinacik ing klaras-klaras kanyatan
jati, kang dadi dumadi
sun isih suwung!
nyengkuyung samubarang kang temlawung
kaya udan kang rinakit langit
dadi kaendahan, uga sengit
mung donga kang bisa dadi lapis-legite ati
kang angucap marang wijil sejati
kang mijil ing lati
hong wilaheng, sun isih aeng!
reronce ati iki saya suwe, saya ngawe-ngawe
marang marga kang durung kajaga
marang ati kang durung ngeli
ing kali-kali...

pantun jawa

Parikan Jawa Dan Pantun Jawa Lucu
Numpak sedhan nganggo blangkon
angkutan umum dadi becax
mbiyen premium saiki pertamax
wong luwe ora kongang ngadeg
Wis suwe ora mangan gudheg
wani mbanting oleh dedeg
ayo mancing golek dheleg
ngadeg jejeg nyungggi klapa
ora kaya ewuhe nyunggi duren
ora bisa ngadeg bukane apa-apa
ning merga lemes saking olehe keluwen

Tuku gabah ning Semarang
Gabah garing sekepelan
Ra Masalah wedhok lanang
Sing penting duwe bolongan
Nyolong waja tekan balongan
olehe ngedol adoh tekan SUMUT
Bolongan aja sembarang bolongan
bolongan kudu sing iso ngemut
Saka balongan nganti tekan sumut
mung saderma golek kuthuk
Bolongan apa tah sing isa ngemut
ya kuwi sing di arani tutuk
jare Durno, bojone jaran
dede kulo, anakke setan
Awan-awan mangan gethuk
bubar mangan kok ngantuk
saben dina sangu rantangan
isine rantang katon methuthuk
Aku pancen bubar mangan
ning ora mangan gethuk
Ono Teklek kejegur kalen…
Tinimbang nggolek mendingan balen…
Pit Abang
Pite mas Mantri
Nek ngesun Kembang
aku ya ngantri
Bude teko nggowo bolu…
Ngakune joko anake telu
mangan jadah, enteke telu
najan simbah, adhi kelasmu
Nang medan ana terminal Amplas
yen udan kebanjiran nggo susuh kodok
lha mosok ora nduwe ide babar blas
apa ide kuwi di monopoli kaum ortodoks
siji loro telu papat
lima enem pitu wolu
biji loro tetep hebat
angger kembang melu ngguyu
Siji loro telu
astane sedheku
mirengake simbah mu
menawa di dangu
mangan bakwan anget-anget
dipangan karo lombok abang
awan-awan kok adus kringet
luwih penak yen di dus i kembang
kembang mlati kembang kenongo
ojo ganti, mengko gelo
dondong opo salak
duku cilik cilik
ngandong opo mbecak
mlaku timik timik
Bekicot nempel katok
Nyocot thok
Ndelok Monas seko Tugu
Ben ra panas jejer aku
Wit Gedang Awoh Pakel
Omong Gampang Nglakoni Angel
wit Pakel kesrempet bis kota
najan angel tetep usaha
Jajah deso milangkori
Gadjahbengko cen ngangeni
Nyangking Ember Kiwo-Tengen
Lungguh Jejer Tombo Kangen
Esuk Nyuling Sore Nyuling, Sulinge Arek Surabaya
Esuk eling Sore eling, sing dieling ra rumangsa
Pithik walik mangan peyek
isih cilik betah melek (hi hi hi… ciblek)